Her Yıl Kaç Hayvanın Nesli Tükeniyor? Gerçekten Umursuyor Muyuz?
Her yıl dünya üzerinde sayısız hayvan türünün nesli tükeniyor. Gerçekten sayılara bakınca içim cız ediyor. Bir şeyler yapmalı, değil mi? Ama durun, burada duralım. Bu yazıda “evet, nesli tükenen hayvanlar çok önemli, bu konuda hemen harekete geçmeliyiz” gibi klasik bir söylemden uzaklaşacağız. Hadi gelin, hem güçlü hem de zayıf yönleriyle bu durumu tartışalım. Ama unutmayın, bu yazıyı okurken gerçekten “bu kadar da olamaz” diyeceğiniz birkaç şey duyabilirsiniz. Hazır mısınız? Çünkü içimdeki tartışmacı tam olarak burada devreye girecek!
Gerçekçi Olalım: Her Yıl Nesli Tükenen Kaç Hayvan Var?
İlk önce net bir rakam verelim. Her yıl dünya genelinde yaklaşık 10.000 türün nesli tükeniyor. Evet, 10.000! Bu rakam gerçekten korkutucu. Bu sayı, birçok bilim insanı tarafından tahmin edilen bir veri, çünkü her yıl tükenen türlerin sayısı kesin olarak tespit edilemiyor. Çünkü bazı türler, özellikle küçük ve daha az bilinenler, kaybolduğunda tespit edilmesi zor olabiliyor. Bu nedenle, tahmin edilen rakamlar genellikle daha yüksek. Fakat şunu unutmayın, hayvanlar sadece kaybolmuyor, onların habitatları, yani yaşadıkları ortamlar da yok oluyor. Bunu unutursak, bu “sayılara” hak ettiği değeri veremeyiz.
Nesli Tükenmiş Bir Tür Üzerine Düşünmek
İçimdeki tartışmacı diyor ki: “Nesli tükenmiş bir türü hayal etmek, aklımıza sadece ‘yok olma’ hissini getiriyor. Ama bu konuda gerçekten kaygılanıyor muyuz?” Bunu derken ne demek istiyorum? Hadi bir örnek üzerinden gidelim. Düşünün, bir zamanlar okyanuslarda dalgalanan bir balina türü vardı. Sonra insanlar, denizlere atıkları döktü, balinaların yaşam alanlarını tahrip etti, ve bir sabah uyandıklarında o balina türü yok olmuştu. Şimdi, buna üzüldük mü? Gerçekten üzüldük mü? Yoksa sosyal medyada “çok üzgünüz” diye paylaşıp sonra başka bir konuya geçtik mi? İşte, burada devreye giren soru şu: Nesli tükenen her hayvan gerçekten bizim için bir kayıp mı? Ya da sosyal medyada bir kez üzülüp geçmek, gerçek bir tepki sayılır mı?
Güçlü Yönler: Farkındalık Yaratma
Her yıl binlerce hayvanın nesli tükeniyor ve bir şekilde bununla ilgili daha fazla farkındalık oluşturmak gerekiyor. Çünkü durum ciddi. İnsanlar bir şekilde çevresel tahribatın farkına varmaya başlıyorlar. Sosyal medyanın etkisiyle, doğal hayatla ilgili konulara daha çok dikkat ediliyor. Hadi, bu bir gelişme değil mi? “İnsanlar bu konuda ne yapmalı?” sorusu da burada devreye giriyor. Örneğin, plastik kullanımını azaltmak, ekosistemlere zarar veren tarım yöntemlerinden kaçınmak, doğal alanları korumak… Hepsi bu farkındalığın olumlu yönlerinden sadece birkaçı. Ama buradaki en büyük soru şu: Bu farkındalık gerçekten harekete geçiyor mu? Yoksa sadece göz boyama mı yapıyoruz?
Zayıf Yönler: Ne Kadar Gerçekten Hareket Ediyoruz?
İçimdeki sosyal medya delisi ise şöyle diyor: “Farkındalık çok güzel, ama bir şeyler yapmak için gerçekten harekete geçiyor muyuz? Yoksa sadece ‘#doğayaözgürlük’ etiketleriyle sanal dünyada dolaşıyor muyuz?” Bunu sormamın bir nedeni var. Her yıl nesli tükenen türlerle ilgili yüzlerce haber paylaşılıyor, eylemler yapılıyor, kampanyalar düzenleniyor. Ancak, sonuçta değişen ne var? Yine aynı plastik şişeler her yerde, aynı çevre tahribatları devam ediyor. Bu yüzden farkındalığın artması tek başına yeterli değil. Herkesin ne kadar çok şey bildiği önemli değil; önemli olan, gerçekten ne kadar eyleme geçtikleri. İnsanlar günde 5 dakika sosyal medyada “doğa dostu” paylaşımlar yapıyor, ama çevreye zarar veren alışkanlıklarından vazgeçmiyorlar. Bu, bir insanın sosyal medyada gösterdiği “doğa sevgisi” ile gerçekte uyguladığı yaşam tarzı arasındaki büyük çelişkiyi bir kez daha gözler önüne seriyor.
Farkındalık mı? Eylem mi? Nereye Kadar?
Her yıl nesli tükenen 10.000 hayvan, birer sayıdan fazlası. Bu türler, bazen bizim farkında bile olmadığımız kadar önemli. Onlar, ekosistemlerin düzgün çalışması için vazgeçilmez unsurlar. Ama işin düşündürücü tarafı şu: Peki, biz ne kadarını gerçekten umursuyoruz? İnsanlık olarak hep bir şeyleri değiştirmeye kararlı mıyız? Eğer hayvanların nesli tükeniyorsa, bu yalnızca onların kaybı değil, aslında doğanın dengesinin bozulması demek. Ancak bu dengenin ne kadar hassas olduğu ve bizlerin buna ne kadar duyarlı olduğu her geçen gün azalıyor. Bir düşünün, daha çok plastik atıkla birlikte yaşayan bir dünya mı istiyoruz, yoksa doğal yaşamı daha sürdürülebilir hale getirecek bir dünya mı?
Sonuç: Ne Yapmalı?
İçimdeki mühendis, daha fazla veri, daha fazla araştırma ve daha fazla çözüm önerisi diyor. İçimdeki insan ise, “Hadi ama, biraz da vicdanla bakalım! Eğer bir şeyleri değiştirmeyeceksek, sadece sosyal medyada etiket paylaşıp geçmekle yetineceğiz mi?” diye soruyor. Gerçek şu ki, her yıl nesli tükenen hayvanların sayısının her geçen yıl artması, aslında bizi ciddi bir sorunun içine sokuyor. Ama bu sorunun sadece farkında olmak, çözüm getirmiyor. Gerçekten değişen bir şeyler görmek istiyorsak, her birimizin hayatında bir değişiklik yapması gerekiyor. O zaman, sadece hayvanları değil, dünyayı da koruyabiliriz.