Sade Fikir Pınarı Yazılar

Merakla, Korkuyla ve Umutla: Karlıova’da En Son Ne Zaman Deprem Oldu? Karşılıklı oturmuş gibiyiz: sen, ekranında bu satırları okuyan meraklı insan; ben, bu coğrafyanın depremlerini izleyen ve anlatmak isteyen biri. Türkiye’nin deprem kuşağında yer alan bir vilayetin ilçesi Karlıova… Yüksek dağların gölgesinde sessizce hayatını sürdüren köyleri, vadileri var. Ama yer kabuğu bazen sessiz kalmıyor. En son Karlıova’da ne zaman deprem oldu? Ve orada yaşayanların hikâyesi ne durumda? Bu yazıda veriyle sırları aralayacağım, insan odaklı bir perspektifle aktarmaya çalışacağım. Karlıova’da Son Deprem Kayıtları: Resmi Veriler Ne Söylüyor? Bilimsel kaynaklara baktığımızda, Karlıova’yı doğrudan etkileyen büyük bir deprem 1949 yılında yaşanmıştır. ([Vikipedi][1]) 17…

Karluk Türkleri: Tarihin Stratejik Zekâsı ile Empatisi Buluşunca Hadi itiraf edelim, tarih derslerinde “Karluk Türkleri” dendiğinde çoğumuzun aklına, tozlu sayfalar arasında kaybolmuş, tuhaf isimli bir topluluk gelir. Oysa Karluklar, aslında Orta Asya tarihinin en renkli, en stratejik ve en “insan ilişkilerini çözmüş” topluluklarından biriydi. Üstelik onların hikâyesi, erkeklerin çözüm odaklı planları ile kadınların empatik yaklaşımının birleştiği bir medeniyet mozaiği gibiydi. Yani tarih sahnesinde adeta bir “aile toplantısı” havası hâkimdi: Erkek Karluklar “Bu göçü nasıl stratejik yaparız?” diye harita çizerken, kadın Karluklar “Ama komşu boylarla aramız bozulmasın” diye ilişki diplomasisi yürütüyordu! Karluklar Kimdir? Savaşçı mı, Diplomat mı, Yoksa Stratejik Empatistler mi?…

Kargaburun mu Kargaburnu mu? Dilin Cesur Alanında Net Bir Tavır Dürüst olayım: Bu tartışmada tarafsız değilim. “Kargaburun” yazımı konusunda tavrım açık; teknik bir el aletinden söz ediyorsak bitişik yazılır. Nokta. “Kargaburnu” ise bambaşka bir şey anlatır: karganın burnu. Aradaki fark küçük bir ekten ibaret görünse de, dilin mantığını, terminolojinin saygınlığını ve yazım alışkanlıklarımızı doğrudan etkiler. Bu yazı, tartışmayı alevlendirmek ve sonunda berraklaştırmak için kaleme alındı. Özet: El aleti için doğru yazım “kargaburun”dur. “Kargaburnu” ise tam anlamıyla “karganın burnu” demektir; alet adı olarak kullanıldığında anlam ve tür bozulur. Kargaburun mu Kargaburnu mu? — Sadece Bir Harf Meselesi mi? Birleşik ad mı,…

Ortodoks Yönetim: Felsefi Bir Yaklaşım Felsefe, insanın varoluşunu anlamaya çalışan bir yolculuktur; bu yolculuk, toplumsal düzeni, yönetim biçimlerini ve güç dinamiklerini de sorgular. İnsanlar, bireysel varlıklarının yanı sıra, birlikte yaşadıkları toplumlarda da var olurlar. Bu toplumları yönetme biçimleri ise tarih boyunca birçok farklı felsefi bakış açısıyla şekillenmiştir. Ortodoks yönetim, bu yönetim biçimlerinden biridir ve çoğunlukla geleneksel ve hâkim anlayışları ifade eder. Peki, ortodoks yönetim nedir? Felsefi bir bakış açısıyla, bu yönetim biçiminin etik, epistemolojik ve ontolojik temelleri üzerinde nasıl durabiliriz? Ontolojik Perspektiften Ortodoks Yönetim Ontoloji, varlık felsefesi olarak, varlığın doğasını, yapısını ve varoluşunu inceler. Ortodoks yönetim anlayışına bakarken, toplumun ontolojik…

Holosen İçinde Gerçekleşen İklim Salınımları Nelerdir? Siyaset Bilimi Perspektifinden Bir İnceleme Giriş: Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Bakış Bir siyaset bilimci olarak, toplumsal yapıları, iktidar ilişkilerini ve bunların insanların yaşamlarına nasıl yansıdığını incelerken, bazen insanlık tarihindeki doğa olaylarının bu yapılar üzerindeki etkilerini gözden kaçırmamak gerekir. Holosen dönemi, insanlık tarihinin son 11.700 yılını kapsayan jeolojik bir çağdır ve bu dönemdeki iklim salınımları, sadece doğa olaylarının değil, aynı zamanda insan toplumlarının da şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Bu yazıda, Holosen içindeki iklim salınımlarının toplumsal düzen ve güç ilişkileri üzerindeki etkilerini inceleyeceğiz. İklim değişikliklerinin iktidar, kurumlar, ideoloji ve vatandaşlık gibi siyasal…

En Soğuk Kışa Ne Denir? Kalpleri Isıtan Bir Hikâyenin İzinde Hayatın her mevsimi gibi, insanın da kendi içinde yaşadığı mevsimler vardır. Kimi günler güneş gibi içimizi ısıtır, kimi günlerse buz kesmiş bir kış gibi yüreğimizi sarar. Bugün sana, belki kendi kışlarını hatırlatacak, belki de içindeki sıcaklığı yeniden bulmanı sağlayacak bir hikâye anlatmak istiyorum… Bir Şehrin Ortasında, İki İnsan Kış, o yıl şehre erken gelmişti. Rüzgâr, sokak aralarında öfkeyle ıslık çalıyor, kar taneleri sanki bir şey anlatmak istercesine sessizce düşüyordu. İşte tam o günlerde yolları kesişti Aslı ile Mert’in. İkisi de bambaşka dünyaların insanıydı: Aslı, iç dünyasında fırtınalar kopsa da bunu…

Hipostaz Ne Demek? Tıp ve Psikolojik Bir Mercekten Bakış Psikolojik Bir Merak: Hipostazın Derinliklerine Yolculuk Bir psikolog olarak, insan davranışlarını çözümlemek benim günlük işim. Ancak bazen, tıpkı fiziksel rahatsızlıklar gibi, insanın zihinsel ve duygusal hallerini de anlamak için farklı terimler ve kavramlarla karşılaşırım. Bugün de oldukça ilginç bir kavramı, “hipostaz”ı ele alacağız. Tıp literatüründe sıkça karşılaşılan bir terim olan hipostaz, bir tıbbi kavram olmanın ötesinde, bireylerin içsel deneyimlerini, algılarını ve duygusal durumlarını anlamamızda da önemli bir rol oynayabilir. Tıptaki anlamıyla bilinen hipostaz, belirli organların birikmesi veya sıvı birikintisinin oluşturduğu rahatsızlıkları anlatırken, psikolojik bir bakış açısıyla insanın içsel dünyasına dair çok…

Himaye Ne Demek? Din, Topluluklar ve Kimlikler Üzerine Antropolojik Bir İnceleme Kültürlerin çeşitliliği, insan deneyiminin ne kadar geniş ve zengin olduğunu gösteren en güçlü kanıtlardan biridir. Her kültür, kendine özgü ritüelleri, sembolleri ve topluluk yapılarıyla yaşamını sürdürür. Antropologlar olarak, bu çeşitliliğin ardında yatan anlamları, toplulukların bir arada var olma yollarını ve inanç sistemlerinin toplum üzerindeki etkilerini anlamaya çalışırız. Her bir ritüel, bir sembol veya toplumsal yapı, bir kültürün kimliğini inşa eden temel taşlardır. Bu yazıda, “himaye” kavramının dinî ve toplumsal boyutlarını antropolojik bir bakış açısıyla inceleyeceğiz ve farklı kültürlerde nasıl şekillendiğine dair örnekler sunacağız. Himaye Kavramı ve Dinî Bağlamı Himaye,…

Hidrit Ne Demek? Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Siyasal Analiz Güç, iktidar ve toplum düzeni üzerine düşündüğümüzde, bazen kelimeler, anlamlarını bizlere açıkça sunmaz. Bazen bir kavram, farklı toplumsal yapıları ve ilişkileri daha derinlemesine sorgulamamıza neden olur. Siyaset bilimci olarak, hep şunu merak etmişimdir: Bir kelimenin içindeki güç dinamikleri nasıl şekillenir? Bazen hayatın en basit ve sıradan görünen olguları, derinlemesine incelendiğinde, bize toplumun ve iktidarın işleyişine dair çok şey anlatabilir. Bugün, hidrit kavramını ele alarak, güç ilişkilerini, toplumsal düzeni, ideolojiyi ve vatandaşlığı nasıl şekillendirdiğini irdeleyeceğiz. Hidrit ne demek? Ve bu kavram, toplumsal yapılarla nasıl bir etkileşime girer? İşte bunlar,…

Geleceğe Dair Bir Merak: Bacak Arası Kararmasında Yeni Dönem Başlıyor mu? Hiç düşündünüz mü, bacak arası kararması dediğimiz o küçük ama can sıkıcı detay, gelecekte nasıl ele alınacak? Bugün belki sadece estetik bir mesele gibi görünüyor ama birkaç yıl sonra bu konunun sağlık, teknoloji ve hatta sosyal algılar üzerindeki etkileri çok daha büyük olabilir. Gelin birlikte hem stratejik hem de insani bir pencereden bakarak geleceğe dair bir beyin fırtınası yapalım. Erkeklerin Stratejik Gözünden: Yeni Nesil Çözümlerle Planlı Mücadele Erkekler genellikle bu tür konulara daha analitik yaklaşır. “Bacak arası kararması nasıl önlenir?” sorusu onlara göre sadece kozmetik bir mesele değil, geleceğin…